بزرگنمایی:

گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: جمعه شب گذشته مراسم اعلام برندگان نوزدهمین جشن حافظ* در سالن برج میلاد با حضور گسترده هنرمندان و عوامل فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی یک سال گذشته برگزار شد. یک روز قبل از اعلام برندگان، محمد معتمدی از حضور در بخش رقابتی این رویداد نیز انصراف داده بود. او که به خاطر خواندن تیتراژ سریال «گرگ و میش» نامزد بخش بهترین خواننده تیتراژ شده بود حالا از ادامه مسیری که به گفته خودش ناخواسته و بدون اذن او تا اینجای کار آمده بود، منصرف شد. اما در خلال تقدیر از هنرمندان، در جشن حافظ از آهنگساز یکی از سریال‌های مستهجن آمریکایی، رامین جوادی آهنگساز ایرانی‌تبار ساکن آمریکا نیز تقدیر شد. 

جوادی آهنگساز سریال «بازی تاج و تخت» است که از شبکه «اچ‌بی‌اُ» آمریکا پخش می‌شد. سریالی سراسر سکس و خشونت جنسی که حتی در کشورهای غربی برای افراد زیر 18 سال توصیه نمی‌شود. اما در یک رویداد هنری رسمی در جمهوری اسلامی از یکی از مهم‌ترین عوامل این فیلم، به صورت ویژه تقدیر می‌شود.

 جشن حافظ در خدمت محتوای ایرانی است یا صرفا هنرمند ایرانی؟

جالب‌تر اینکه ضمن تقدیر اعلام می‌گردد که جایزه این هنرمند طی مراسمی رسمی و توسط اصغر فرهادی کارگردان صاحب‌نام ایرانی در آمریکا به وی تقدیم خواهد شد.

باز هم جالب‌تر اینکه این هنرمند ایرانی‌تبار، پیام تشکر خود را برای برگزارکنندگان جشن حافظ می‌فرستد و آن‌ها نیز این پیام را در مراسم می‌خوانند. سوال این‌جاست که چرا باید از آهنگساز سریال «Game of thrones» یا همان «بازی تاج و تخت» در رویدادی رسمی در جمهوری اسلامی ایران تقدیر شود. اینجا اصلا مشکل شخص «رامین جوادی» نیست بلکه سریال ممنوعه‌ای است که او برایش آهنگسازی کرده و حتی این مسئله هم اهمیت ندارد که آهنگساز سریال مستهجن آمریکایی چه کسی‌ است؟ چرا که هر کسی در هر کشوری می‌تواند مطابق با معیارهای حاکم بر آن جامعه فعالیت کند ولی آنچه اینجا اهمیت دارد این است که چرا در جشن حافظ که متعلق به سینمای خودی است از سریال مسئله‌دار و مستجهن آمریکایی تقدیر می‌شود. چرا باید از آهنگساز سریالی که نه با معیارهای ما همخوانی دارد، نه همه مردم ما آن را دیده‌اند و نه محتوای آن را از نظر اعتقادی می‌پذیریم و پس از کارگردان و نویسنده، یکی از مهم‌ترین عوامل این سریال است صرفا بخاطر تبار ایرانی داشتن، در رویدادی که «تنگه ابوقریب» را در خود جای داده، تقدیر شود؟

از سانسور «بازی تاج و تخت» در چین تا بیزاری «جولیا رابرتس»

کجای رسالت هنر در کشور ما تقدیر از سریالی آمریکایی است که در بین تولیدات خود آن کشور نیز یکی از مبتذل‌ترین سریال‌های تاریخ آمریکاست؟ تا آنجا که کشور چین به دنبال درخواست مردم این کشور برای پخش این سریال در تلویزیون «سی‌سی تی‌وی» مبادرت به سانسور تمام صحنه‌های مبتذل کرد و به دنبال آن بخش اعظمی از فیلم و داستان حذف شد. «بازی تاج و تخت» آنچنان اثری غیراخلاقی است که بسیاری از هنرپیشگان هالیوودی نیز اعلام کرده‌اند که خود و خانواده‌شان این سریال را بخاطر صحنه‌های غیراخلاقی‌اش تماشا نمی‌کنند. «جولیا رابرتس» هنرپیشه هالیوودی دارنده جایزه اسکار در این مورد می‌گوید که هرگز سریال «بازی تاج و تخت» را تماشا نکرده و نمی‌کند. «جولیا رابرتس» تأکید دارد این سریال مملو از صحنه‌های عریان است و تماشای آن در شأن او نیست. او در ادامه درباره بی‌میلی‌اش به این سریال می‌گوید: این سریال برایم خیلی ترسناک است. سریال «بازی تاج و تخت» همه‌اش دارای صحنه‌های عریانی است و قطعاً این سریال در شأن من نیست.

حال صرف این جنبه که آهنگساز این سریال یک ایرانی آلمانی است، توجیهی برای تقدیر رسمی در جشن حافظ نمی‌تواند باشد آن هم تنها تقدیر از یک تولید محتوای خارجی که از بین تمام آثار خارجی دست گذاشتن بر روی مساله‌دارترین آن‌ها در نوع خود در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌سابقه است.

عدم ارتباط مضمونی و محتوایی آثار در جشن حافظ

«تنگه ابوقریب» 

«تنگه ابوقریب فیلمی به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج در سال 1396 است.»

«این فیلم روایتی است از دفاع گردان عمار یاسر لشکر 27 محمد رسول‌الله در برابر لشکرکشی رژیم بعث برای عبور از تنگهٔ استراتژیک ابوقُرَیب و حمله به فَکّه و شرهانی. در روزهای پایانیِ جنگ. عراقی‌ها باید از سد یک پایگاه که شکل تنگه است عبور کنند که با مقاومت شدید نیروهای ایرانی روبه‌رو می‌شوند.»(منبع ویکی‌پدیا)

«بازی تاج‌وتخت»

«بازی تاج‌وتخت (Game of Thrones) یک مجموعه تلویزیونی آمریکایی به سبک خیال‌پردازی حماسی است که توسط دیوید بنیاف و دی. بی. وایس برای شبکه اچ‌بی‌او ساخته شده‌ است. بازی تاج‌وتخت رکورددار تعداد بیننده در شبکه اچ‌بی‌او است و در کشورهای مختلف طرفداران زیادی دارد. با وجود استفاده از برهنگی، خشونت و خشونت جنسی که انتقاداتی را به این مجموعه وارد آورده، منتقدین نظرات مثبت فراوانی در مورد این سریال داشته‌اند.»

برخلاف محبوبیت این مجموعه در زمینه‌های دیگر در میان منتقدین، بازی تاج‌وتخت بارها به دلیل استفادهٔ فراوان از برهنگی زنان، خشونت، شکنجه، خشونت جنسی ضد زنان و نحوهٔ نمایش این موارد مورد انتقاد قرار گرفته‌است.(منبع ویکی‌پدیا)

حتی با ملاحظه این دو تعریف سطحی ویکی‌پدیا از فیلم «تنگه ابوقریب» و «بازی تاج و تخت» این نکته در ذهن متبادر می‌شود که چرا باید از این دو محتوای متضاد در یک رویداد آن هم در کشوری که جوان‌هایش در لشکر 27 محمد رسول‌الله بخاطر خاک و ناموس و وطن به شهادت رسیدند، در کنار هم تقدیر شوند؟ هیچ استدلالی نمی‌تواند موسیقی «بازی تاج و تخت» را از فیلم و محتوای آن جدا بداند. موسیقی‌ای که با قدرت هرچه تمام‌تر و با نبوغ آهنگساز، تمام و کمال در خدمت سکانس‌های فیلمی از جنس برهنگی و خشونت بوده است و نمی‌توان آن را جدای از فیلم دانست.

باید این نکته را در نظر داشت که رامین جوادی این اثر را نه برای مردم ایران و نه برای سینما و تلویزیون ایران ساخته که بخواهد اینجا مورد تقدیر قرار بگیرد.

چرا گاهی در رویدادهای هنری مواضع ما غربی‌ست؟

حال سوال این است که برفرض اگر فیلم «تنگه ابوقریب» به موفقیت بین‌المللی دست می‌یافت، آیا هیچ کدام از رویدادهای غربی، بدون شرکت کردن این فیلم در بخش رقابتی رویدادهایشان، از طرف خود آن را مورد تقدیر قرار می‌دادند؟ آیا به همان اندازه که ما به راحتی فیلمی با محتوایی بسیار مغایر با ارزش‌های دینی اخلاقی را مورد تقدیر قرار می‌دهیم آن‌ها نیز متقابلا از محتواهای ارزشی ما تقدیر به عمل می‌آورند؟ حال آنکه فیلم‌های ما در هیچ‌کجای دنیای دارای صحنه‌هایی برای سانسور نیستند درحالیکه صحنه‌های جنسی «بازی تاج و تخت» به حدی فجیع است که کشور سکولاری مثل چین نیز مبادرت به حذف تمام صحنه‌های جنسی و غیراخلاقی آن می‌کند.

ترویج محتواهای سینمایی تلویزیونی داخلی

یکی از کارکردهای رویدادها، جشنواره‌ها و جشن‌ها ترویج تولیدات سینمایی و تلویزیونی داخلی است، آنهم در دورانی که کشورهای غربی با قدرتمندترین امکانات و سبقه سینمایی دنیا را به تسخیر خود درآورده‌اند. تقدیر از چنین سریالی در یکی از رویدادهای رسمی هنری جمهوری اسلامی که منجر به درج نام سریال «بازی تاج و تخت» در بسیاری از تیترهای رسانه‌های داخلی شده، می‌تواند موجب گرایش بسیاری از جوانان برای پیگیری و تماشای این سریالِ به شدت آسیب‌زا گردد. تا پیش از این حتی کوچک‌ترین خبری از این سریال که همواره جزء اخبار مهم هفتگی رسانه‌های مهم خارجی بوده، در رسانه‌های داخلی منتشر نمی‌شد و تقدیر از رامین جوادی، عنوان سریال «بازی تاج و تخت» را به تیتر بسیاری از رسانه‌های داخلی وارد کرد.

*جشن حافظ

جشن سینمایی، تلویزیونی دنیای تصویر یا «جشن حافظ» نام جشنواره‌ای است که هر سال توسط «علی معلم» مدیرمسئول و سردبیر مجله سینمایی دنیای تصویر در ایران برگزار می‌شد. اولین دوره این جشن سال 1376 برگزار شد. هیئت داوران جشن دنیای تصویر ترکیب 9 نفره نویسندگان و منتقدان سینمایی دنیای تصویر هستند و علاوه بر جوایز معمول از یک چهره تلویزیونی هم تقدیر می‌شود. کلیه فیلم‌های سینمایی ایرانی نمایش داده شده در سینماهای کشور و مجموعه‌های داستانی تلویزیونی و ویدئویی پنج شبکه صدا و سیما و شبکه نمایش خانگی از ابتدای فروردین تا انتهای اسفند هرسال مورد داوری قرار می‌گیرند و نامزدها از میان همه فیلم‌های اکران شده سال گذشته انتخاب می‌شوند. جایزه این جشنواره تندیس حافظ نام دارد. با درگذشت علی معلم بنیانگذار «جشن حافظ» که یکی از کارشناسان حوزه سینمای کشور بود، همسر و فرزندان او سازمان‌دهندگان اصلی این رویداد معتبر سینمایی تلویزیونی هستند.