هفته اخیر را باید یکی از هفته های تاریخی و سرنوشت ساز در تاریخ نبردهای دهه‌های اخیر معرفی کرد چراکه در اتفاقی شوکه‌کننده و از برخی جهات بی نظیر در تاریخ عملیات‌های غافلگیرانه در جهان، وزارت کشور عربستان خبر داد شاهرگ نفتی سعودی‌ها هدف قرار گرفته و حالا منظره‌ای ترسناک در مقابل چشمان شاهزادگان و سردمداران عربستانی قرار دارد.

«منصور الترکی» سخنگوی امنیتی وزارت کشور عربستان سعودی در این خصوص اعلام کرد که "در ساعت چهار صبح امروز (شنبه/ به وقت محلی) تیم‌های امنیت صنعتی شرکت آرامکو (برای خاموش کردن) دو آتش‌سوزی در دو کارخانه شرکت در استان «بقیق» و «هجره خریص» وارد عمل شدند. این دو آتش‌سوزی در نتیجه هدف قرار دادن (این شرکت) با پهپاد بوده؛ جلوی آتش و افزایش گستره آن گرفته شده و تیم‌های تحقیقاتی مربوطه وارد عمل شده‌اند.»

پس از این توضیحات، سرتیپ یحیی سریع سخنگوی نیروهای مسلح یمن، در بیانیه‌ای اعلام کرد این کشور مسئول حمله به دو پالایشگاه «بقیق» و «خریص» در عربستان سعودی است و این عملیات با 10 فروند پهپاد صورت گرفت.

سعودی ها از مهار آتش سوزی در این 2 پالایشگاه خبر داده اما همزمان در شهر «بقیق» حالت فوق العاده اعلام کرده و از شهروندان خواسته به سرعت این شهر را تخلیه و ترک کنند. براساس اطلاعات به دست آمده، آتش سوزی تا ظهر امروز در این مراکز نفتی ادامه داشته و شمار زیای از شهروندان عربستانی از شهر بقیق خارج شده اند؛ این شهر از محور شرقی با خلیج فارس حدود 30 کیلومتر و با کشور بحرین حدود 75 کیلومتر فاصله دارد.

این شهر مهم و نفت‌خیز از محور جنوب شرق نیز در 250 کیلومتری کشور امارات واقع شده است؛ شهر راهبردی بقیق نقطه اتصال شهرهای «الدمام و الاحساء» به شمار می‌آید و همین مسئله بر اهمیتش افزوده است. بقیق از بزرگترین میادین نفتی جهان محسوب می‌شود؛ شرکت «آرامکو» برای نخستین‌بار نفت را در این منطقه مهم کشف و استخراج کرد و پالایشگاهی که امروز هدف قرار گرفت از قدیمی‌ترین تاسیسات وابسته به «آرامکو» است.

آرامکو مهم‌ترین شرکت نفتی دنیا به شمار می‌آید و ارزش سهام آن بیش از دو هزار میلیارد دلار برآورد شده است؛ این شرکت حدود 12 درصد از سهم تولید جهانی نفت را در اختیار دارد و بالغ بر 10 میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کند. 2 پالایشگاهی که توسط یگان پهپادی نیروهای مسلح یمن هدف قرار داد از لحاظ اقتصادی و صنعتی اهمیت ویژه‌ای دارند و همین موضوع رژیم آل سعود را در شوک فرو برده است چرا که متحمل خسارت‌های سنگینی شده‌اند.

حمله جدید، سومین سیلی پهپادی یمن به سعودی‌ها

حمله اخیر را می‌توان سومین حمله سنگین و مهم نیروهای مقاومت یمن به عربستان سعودی طی ماه‌های اخیر قلمداد کرد. حمله اول مربوط به بهار سال جاری بود که در طی آن پهپادهای یمنی در یک ضربه دقیق خطوط انتقال نفت از شرق به غرب عربستان را هدف قرار دادند. مسیر خط لوله نفتی الجبیل به ینبع که نفت مناطق شرقی عربستان را از طریق بندر ینبع در ساحل دریای سرخ منتقل می‌کند یکی از رگ‌های حیاتی صنعت نفت عربستان سعودی به حساب می‌آید و از نزدیک‌ترین منطقه تحت تسلط مقاومت یمن حدود 700 کیلومتر فاصله داشته است.

اما در اواخر مردادماه بود که یمنی‌ها یکی از سنگین‌ترین و شگفت انگیزترین حملات پهپادی خود را انجام داده و با 10 فروند پهپاد پالایشگاه الشیبه در شرق عربستان در نزدیکی مرز با امارات را هدف قرار دهند. این حمله به عنوان ضربه دوم در فاصله 1200 کیلومتر از نزدیک‌ترین نقطه در اختیار مقاومت یمن قرار داشت و این حمله نیز توسط خود سعودی‌ها تایید شد. اما حمله‌ای که در بامداد شنبه این هفته صورت گرفته به عنوان سومین ضربه، مشخصا سنگین‌ترین ضربه مقاومت یمن تا به امروز به آل سعود محسوب می‌شود.

این حمله باعث شده ظرفیت تولید نفت عربستان حدود 5.7 میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند و برخی از کارشناسان نیز این اقدام غافلگیرانه را باعث کم شدن 5 درصد از تولید کل نفت جهان می‌دانند. اثرات این حمله روی قیمت نفت و سایر موارد مثل فلزات گرانبها یا بازارهای بورس مشخصا در ادامه روزهای این هفته روشن خواهد شد. نکته جالب این که در مجموعه هدف قرار گرفته امکان فراوری و پالایش تا روزانه 6 میلیون و 800 هزار بشکه نفت وجود دارد.

آبرویی برای دفاع هوایی سعودی‌ها نمانده!

باید توجه داشت که دفاع هوایی عربستان سعودی یک شبکه به‌هم‌پیچیده از سامانه‌های زمین‌پایه مثل پاتریوت یا موشک هاوک و در کنار آن هواپیماهای رادار هوابرد E-3 با جنگنده‌هایی مثل اف 15 یا یوروفایتر یا تورنادو است. با شدت گرفتن حملات پهپادی یمنی‌ها در چند ماه اخیر به درون حریم سعودی‌ها، اولا مشخص شد که سامانه پاتریوت مرد این میدان نیست.

محل تاسیسات نفتی هدف قرار گرفته با نقطه سبز مشخص شده - دایره های قرمز، شعاع موشک‌های پاتریوت و دایرهای نارنجی موشک‌های هاوک است

با توجه به عدم وجود سیستم های کارآمد دفاع هوایی ارتفاع پایین، سعودی ها گشت های هوایی عمدتا به وسیله جنگنده های اف 15 را به راه انداختند که گفته می شود در معدود مواردی هم موفق به سرنگون کردن پهپادهای یمنی شده اند اما در این مورد که یمنی ها اقدام به حمله با 10 فروند پهپاد کردند نه از موشک ها و نه از رهگیرهای سعودی خبری نبوده است.

ارتش سعودی سه مدل از جنگنده‌های اف 15 را در اختیار دارد که مدل های سی، اس و اس ای را شامل می‌شود. گونه سی در حقیقت مدل پایه رهگیر و دفاع هوایی از جنگنده‌های اف 15 است، گونه اس برای عربستان سعودی بر اساس سری E به عنوان یک شکاری بمب‌افکن توسعه پیدا کرده و مدل SA نیز در حقیقت پیشرفته ترین مدل از جنگنده اف 15 است که در حال حاضر در جهان پرواز می کند و یک شکاری بمب افکن سنگین ضربتی و دور برد به حساب می‌آید.

برای کشف و شناسایی اهداف هوایی، این جنگنده ها در کنار رادار به غلاف های شناسایی فروسرخ نیز مجهز هستند. اگرچه این پرنده های پیشرفته در ساعت‌های متمادی اقدام به پرواز در مناطق مختلف عربستان و یمن می‌کنند اما مشخص است که در این حمله رهگیرهای سعودی موفق به شناسایی پرنده های یمنی نشده و پهپادهای یمنی به سلامت به سمت هدف خود اعزام شده و یکی از بزرگترین عملیات‌های خود را ثبت کردند.

نیروی هوایی عربستان در ناوگان خود دارای 5 فروند هواپیمای رادار هوابرد مدل E-3 ساخت آمریکا و دو مدل ساخت سوئد از مدل ساب دو هزار است. رادارهای نصب شده بر روی این دو مدل هواپیما می توانند تا فاصله حدود 400 الی 450 کیلومتر برد داشته باشند و به کشف اهداف هوایی بپردازند. با توجه به کوچک بودن ابعاد پهپادها می توان این رقم ها را کمتر در نظر گرفت اما در هر صورت به دلیل نبود دشمن هوایی در برابر سعودی ها، قاعدتا آواکس های عربستانی مشکلی برای نزدیک شدن و تجاوز به مناطق به یمن ندارند.

از سوی دیگر ارتش سعودی از جمله دارندگان قدیمی موشک پاتریوت است که در حال حاضر دو مدل 2 و 3 این موشک در اختیار عربستان است و موشک پاتریوت 2 عربستان عمدتا از سری GEM-T هستند. این مدل از نظر مشخصات پروازی و سرعت نسبت با سایر پاتریوت های 2 تغییر نکرده و بیشتر در بحث نرم افزارهای هدایتی و بحث حس‌گرهای بهتر و عملکرد ارتقاء یافته فیوزها دچار تغییر شده است. برد این موشک بین 90 الی 160 کیلومتر است و سرعت آن در حدود 4 ماخ است. ارتفاع درگیری عمده موشک‌های سری پاتریوت در حدود 24 کیلومتر است. به احتمال زیاد سعودی‌ها در نزدیکی مرز یمن پاتریوت‌های 2 را مستقر کردند.

سعودی‌ها نزدیک به 600 تیر مدل پاتریوت 3 را در سال‌های اخیر سفارش داده‌اند و تبدیل به یکی از کاربران بزرگ این موشک شده‌اند. سامانه پاتریوت 3 آخرین مدل از سامانه‌های دفاعی ساخته شرکت ریتهون است که وظیفه اصلی آن دفاع در برابر موشک های بالستیک به حساب می آید. برد این سامانه بر علیه موشک های بالستیک در حدود 20 کیلومتر و ارتفاع درگیری آن در حدود 24 کیلومتر است. سرعت موشک در این مدل حدودا 4  برابر سرعت صوت است و البته فاقد مواد منفجره در سرجنگی بوده و با انرژی حاصل از برخورد با هدف، آن را نابود می کند.

در اولین ساعات روز یکشنبه، تصاویر ماهواره ای مربوط به نتیجه حملات به این پالایشگاه ها منتشر شده و نشان دهنده اصابت بسیار دقیق به نقاط مختلف در این پالایشگاه ها است به گونه ای که فقط در پالایشگاه بقیق، 17 اصابت ثبت شده که در تصاویر منتشر شده ماهواره ای اصابت های دقیق و به نوعی منظم را به مخزن هایی می بینیم که به نظر حامل میعانات گازی هستند. سوراخ های نسبتا کوچکی در روی این مخزن‌ها دیده می‌شود که نشان می دهد احتمالا پهپادها نوعی از بمب‌های هدایت شونده را با خود حمل می‌کردند و از آنها برای هدف قرار دادن این بخش از پالایشگاه استفاده کردند. یمنی‌ها اعلام کردند که با 10 پهپاد به پالایشگاه‌های سعودی حمله کردند و به با توجه به تعداد اهداف مورد اصابت قرار گرفته مشخصا پهپادها به مهمات هدایت شونده مسلح بودند.

بعد از انجام این حمله، خطی هماهنگ در رسانه‌های نزدیک به عربستان سعودی راه افتاده که در آنها عراق به عنوان مبدا این حمله اعلام شده است. این مسئله در نهایت توسط وزیر خارجه آمریکا نیز تکذیب شد. اما حتی فرض این مسئله یعنی حمله پهپادی از سمت مرزهای عراق هم به نوعی باعث بی‌آبروی مضاعف برای ارتش عربستان سعودی خواهد بود. اگر به نقشه‌ای که در پایین قرار داد توجه کنید پهپادها باید از نزدیکی حداقل یک پایگاه هوایی عربستانی گذشته و سپس بعد از وارد شدن به حریم پایگاه شاه عبدالعزیر به اهداف خود حمله کنند. عدم شناسایی این پهپاد ها توسط حداقل عناصر پدافندی این دو پایگاه و به احتمال فراوان نبود گشت‌های مسلح هوایی همگی بر شدت افتضاح سعودی‌ها در امر دفاع هوایی تاکید دارد.

پالایشگاه مورد نظر در میان انبوهی از سایت های پدافندی مثل پاتریوت و هاوک و در نزدیکی پایگاه‌های نظامی و هوایی زیادی قرار دارد. اگر برخی آسمان و ریسمان بافتن‌های سعودی‌ها مبنی بر حمله به آنها از عراق یا از درون خلیج فارس را هم بخواهیم در نظر بگیریم باز هم چیزی از افتضاح دفاع هوایی سعودی ها کاسته نمی شود. البته همگان آگاه هستند که این حرفها در بین جویندگان حقیقت و کارشناسان واقعی امور نظامی خریداری ندارد و تنها برای دلگرم کردن هواداران آل سعود به کار می آید.

با این اوصاف از هر طرف که بخواهید به این پالایشگاه حمله کنید بایستی از کنار انبوه پایگاه‌های هوایی و سایت‌های ضد هوایی سعودی‌ها بگذرید. اگر سعودی‌ها توان دفاع از بزرگترین مجموعه پالایشگاهی خود را ندارند پس سوال پیش میاید که اصولا این ارتش پر خرج برای چه روزی درست شده است؟ سامانه دفاع هوایی پاتریوت خصوصا در مدل پاتریوت 2 برای مقابله با اهدافی مثل پهپادها و موشک های کروز در کنار بحث دفاع ضد هوایی و ضد بالستیک نیز توسعه پیدا کرده ولی حوادث اخیر یمن نشان داد این سامانه در برابر موشک های کروز و پهپادها مشخصا توانی ندارد.

از سوی دیگر حمله اواخر مرداد ماه یمنی‌ها حمله ای برد بلندتر نسبت به حمله اخیر بود و مشخصا سعودی‌ها به طور کامل از وجود این توان در یمن آگاه شده بودند پس بحث غافلگیری در برابر این حمله به هیچ عنوان مطرح نیست. عربستان سعودی سال‌هاست که خرج سرسام‌آوری را برای بخش‌های هوایی و دفاع موشکی خود متحمل شده و خصوصا منطقه مورد نظر که به وسیله پهپادهای یمنی در دود و آتش غرق شد از جمله محافظت‌شده‌ترین نقاط در خاک سعودی‌ها به شمار می‌آید. این منطقه به دلیل نزدیکی به سواحل خلیج فارس و از ترس سعودی‌ها نسبت به بروز درگیری با ایران در نزدیکی پایگاه هوایی شاه عبدالعزیز قرار دارد.

 اگر سعودی‌ها توان بر قراری پروازهای گشتی برای مهم ترین تاسیسات اقتصادی خود را هم ندارند پس سوال اینجاست که چطور این کشور بیشتر از حتی روسیه برای ارتش خود خرج کرده و حالا این طور در برابر ملتی تحت محاصره اسیر شده است. نزدیک به 5 سال پیش سعودی ها با عملیات موسوم به "طوفان قاطعیت" برای نابودی امید یمنی‌ها آغاز کردند و به نظر امروز بهتر از هر کس دیگری در جهان معنای مثل " هر کس باد بکار طوفان درو خواهد کرد " را می‌فهمند. طوفانی که سعودی‌ها آغاز کردند امروز در گردباد خشم یمنی‌ها می‌رود تا ریشه آل سعود را بخشکاند.